(อ้างอิงความรู้จากงานประชุมเรื่อง Alternative Dentistry หัวข้อ: รู้งี้ ฟอกฟันแบบนี้ไปนานแล้ว
โดย รศ. ทพ. เฉลิมพล ลี้ไวโรจน์
ประธานหลักสูตรทันตกรรมบูรณะเพื่อความสวยงามและทันตกรรมรากเทียม
คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)
การฟอกสีฟันขาว เป็นการทำหัตถการทางทันตกรรมที่ได้รับความสนใจมาก เนื่องจากฟันขาวเป็นที่นิยมว่าดูสวยงาม สะอาด แต่เนื่องจากเนื้อฟันธรรมชาติของคนเรามีสีออกเหลือง โดยแต่ละคนจะเหลืองไม่เท่ากัน จึงได้เกิดการฟอกสีฟันขึ้น การฟอกสีฟันขาว ใช้สารเคมีประเภท เปอร์ออกไซด์ (peroxide) โดยมีกลไกคือ สารเคมีจะไปกำจัดเม็ดสีในฟันให้จางลง เมื่อฟอกฟันไปในระยะเวลาหนึ่งฟันจึงดูขาวขึ้น
การฟอกสีฟันขาวแบ่งได้เป็นสามวิธี ดังนี้
วิธีแรกคือการฟอกฟันขาวที่คลินิกทันตกรรม ทันตแพทย์จะเป็นผู้ฟอกให้ โดยใช้น้ำยาที่มีความเข้มข้นสูง (15-35%) ใช้เวลาประมาณ1-2 ชั่วโมง วิธีนี้จะต้องมีการป้องกันริมฝีปาก เหงือกและกระพุ้งแก้มที่ดี เพื่อป้องกันอันตรายจากสารฟอกสี ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ฟอกสีฟันนั้นมีหลายระบบ แตกต่างกันที่การใช้แสงกระตุ้นที่แตกต่างกัน ข้อดีของการฟอกสีฟันวิธีนี้คือ เร็ว ไม่ต้องเสียเวลาฟอกเองที่บ้าน แต่ข้อเสียคือ ค่าใช้จ่ายสูง และความขาวของฟันนั้นก็อาจจะคงอยู่เพียงระยะสั้น(6-12 เดือน) หากต้องการให้ขาวอีกก็ต้องมาฟอกสีฟันซ้ำ วิธีนี้ เหมาะกับคนที่อดทนใส่ถาดฟอกสีฟันที่บ้านไม่ได้ มีเวลาน้อย อยากให้ฟันขาวเร็ว เช่นมีกำหนดงานที่ต้องโชว์รอยยิ้มฟันขาว
วิธีที่สองคือการฟอกเองที่บ้าน โดยทันตแพทย์จะพิมพ์ฟันและนำไปทำถาดสำหรับฟอกสีฟันที่มีรูปร่างเฉพาะบุคคล แล้วจึงจ่ายน้ำยาฟอกสีฟันในรูปแบบเจล (ความเข้มข้นประมาณ 3.5-10%) ให้กลับไปฟอกฟันเองที่บ้านใช้เวลาฟอกวันละ 2-6 ชม. ความถี่วันละครั้งหรือวันเว้นวัน วิธีนี้ต้องทำต่อเป็นเวลา 2-4 สัปดาห์ มีรายงานสนับสนุนว่า วิธีฟอกเองที่บ้านนี้ เป็นวิธีที่สามารถฟอกฟันได้ความขาวมากที่สุด แต่มีข้อเสียคือ ระยะเวลาในการฟอกนาน และต้องเสียเวลาฟอกเองที่บ้าน
วิธีการที่สาม คือการซื้อผลิตภัณฑ์ over the counter products มาใช้เองที่บ้าน ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ เช่น ชนิดที่เป็นแผ่นติดฟัน ชนิดที่มีพู่กันไว้จุ่มสารฟอกสีมาทาบนฟัน ผลิตภัณฑ์เหล่านี้มีความเข้มข้นของเปอร์ออกไซต่ำมาก (0.5-2%) ประสิทธิภาพจึงต่ำกว่าวิธีที่สอง แต่ก็จัดว่าทำให้ฟันขาวขึ้นได้ วิธีนี้เหมาะกับคนที่ไม่สะดวกไปทำที่คลินิกทำฟัน และเหมาะกับคนไข้ที่ผ่านการฟอกฟันขาววิธีที่หนึ่งหรือสองมาแล้วและยังอยากทำการฟอกต่อเนื่อง หากไม่เคย แนะนำให้พบทันตแพทย์เพื่อตรวจฟันก่อนว่ามีฟันผุหรือมีวัสดุอุดที่มีการรั่วซึมหรือไม่ และสามารถฟอกสีฟันด้วยวิธีนี้ได้หรือไม่
นอกเหนือจากสามวิธีนี้ จะมีผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่อ้างอิงว่าสามารถทำให้ฟันขาวได้ เช่น ยาสีฟัน หมากฝรั่ง และไหมขัดฟันสูตรฟอกฟันขาว ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ เพียงแค่ช่วยกำจัดคราบสีที่ติดตัวฟัน เช่น คราบอาหาร คราบชา กาแฟ จึงทำให้ฟันดูขาวขึ้น แต่ไม่ใช่การฟอกสีฟัน เนื่องจากไม่มีสารเปอร์ออกไซด์ซึ่งเป็นสารฟอกฟันขาว เป็นส่วนประกอบ
การฟอกสีฟันด้วยน้ำยาฟอกสีฟัน ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อฟัน แต่อาจเกิดผลข้างเคียงคือทำให้เสียวฟัน (พบได้75%) ทั้งขณะที่ฟอกและหลังฟอก แต่การเสียวฟันนี้จะเป็นอาการชั่วคราว มักเกิดไม่เกิน 3 วันหลังจากฟอก อาจใช้ยาสีฟันลดอาการเสียวฟันช่วยบรรเทาอาการได้
ก่อนจะตัดสินใจฟอกสีฟัน ควรทราบว่า การฟอกสีฟันนั้น สีขาวของฟันที่ขาวขึ้นจะไม่ได้ขาวคงทนถาวร อาจต้องฟอกใหม่เป็นระยะเพื่อให้ขาวตามที่ต้องการ